Rất nhiều người hiện nay vẫn chưa hiểu rõ virus hpv là gì? Siêu vi trùng Papilloma ở người (HPV) là một virus gây ra mụn cóc sinh dục và ung thư. Đây là loại virus lây truyền qua đường tình dục và thường xuất hiện ở tất cả mọi người đã có quan hệ tình dục. Có nhiều loại virus HPV, một số loại có thể gây mụn cóc sinh dục và các loại ung thư như ung thư cổ tử cung.

HPV LÀ GÌ?

HPV là tên viết tắt của Human Papilloma Virus – virus gây u nhú ở người. Có khoảng 100 loại HPV ảnh hưởng đến các bộ phận khác nhau của cơ thể. Khoảng 40 loại HPV có thể gây ra các bệnh về đường sinh dục bao gồm: Âm hộ, âm đạo, cổ tử cung, dương vật, bìu, cũng như trực tràng và hậu môn,… Trong số đó, khoảng 15 loại được coi là có “nguy cơ cao” dẫn đến ung thư cổ tử cung.

Những bệnh nhiễm trùng do virus HPV gây ra thường lây truyền qua đường tình dục hoặc qua các tiếp xúc da kề da. Tiêm vắc xin là biện pháp hữu hiệu giúp chống lại các chủng HPV có khả năng gây ra mụn cóc sinh dục hoặc ung thư cổ tử cung.

Những ai thường mắc phải nhiễm siêu vi trùng Papilloma ở người (HPV sinh dục)?

Cả nam giới và nữ giới đều có thể bị ảnh hưởng bởi HPV. Mụn cóc sinh dục thường gặp ở thanh niên có quan hệ tình dục. Tỷ lệ mụn cóc sinh dục xảy ra cao nhất ở nam giới từ 20-24 tuổi và nữ giới từ 16-19 tuổi.

PHÂN BIỆT CÁC CHỦNG LOẠI HPV

Các nhà khoa học đã xác định được hơn 100 chủng virus HPV khác nhau. Hầu hết chúng đều vô hại, không có triệu chứng và tự khỏi mà không cần điều trị.

Có hơn 40 chủng virus HPV có thể gây nhiễm trùng đường sinh dục và hậu môn. Trong số này, 15 chủng HPV nguy cơ cao, có khả năng gây ra các bệnh ung thư khác nhau, từ ung thư cổ tử cung, hậu môn đến các bộ phận sinh dục khác. Những chủng ít nguy hiểm hơn có thể gây ra mụn cóc ở bàn tay, bàn chân (đặc biệt là lòng bàn chân), mụn cóc sinh dục,… Một số chủng HPV thường gặp bao gồm:

HPV 6 và HPV 11

Đây là những chủng HPV nguy cơ thấp. Chúng có liên quan đến khoảng 90% tình trạng mụn cóc sinh dục. HPV 11 cũng có thể gây ra những thay đổi đối với cổ tử cung.

Tiêm vaccine HPV là biện pháp giúp ngăn ngừa HPV 6 và HPV 11 hữu hiệu. Các nghiên cứu cho thấy vaccine đạt hiệu quả lên đến 89-99% trong việc chống lại HPV 6 và HPV 11 ở những người từ 9-26 tuổi.

Trường hợp bạn đã nhiễm HPV 6 hoặc HPV 11, bác sĩ sẽ kê đơn các loại thuốc như imiquimod (Aldara, Zyclara) hoặc podofilox (Condylox). Đây là những loại thuốc bôi ngoài da có tác dụng phá hủy các mô mụn cóc ở bộ phận sinh dục.

HPV 16 và HPV 18

HPV 16 là chủng HPV nguy cơ cao và thường không gây ra bất kỳ triệu chứng đáng chú ý nào. Đây là tác nhân dẫn tới ung thư cổ tử cung – căn bệnh ung thư phổ biến hàng đầu ở nữ giới.

HPV 18 là một chủng HPV nguy cơ cao khác. Giống như HPV 16, nó thường không gây ra triệu chứng nhưng có thể dẫn đến ung thư cổ tử cung.

HPV 16 và HPV 18 là căn nguyên của khoảng 70% trường hợp ung thư cổ tử cung trên toàn thế giới. Tiêm vaccine HPV là cách bảo vệ bạn trước hai chủng HPV này.

DẤU HIỆU NHIỄM HPV

Cơ thể bị nhiễm virus HPV sẽ hình thành mụn cóc dưới nhiều hình thức khác nhau, tùy thuộc vào loại HPV: (3)

Mụn cóc sinh dục: Xuất hiện dưới dạng vết sưng không đau, tiết dịch và gây ngứa. Ở phụ nữ, mụn cóc sinh dục chủ yếu xuất hiện ở âm hộ nhưng cũng có thể gặp ở gần hậu môn, trên cổ tử cung hoặc trong âm đạo. Ở nam giới, mụn cóc sinh dục hình thành trên dương vật và bìu hoặc xung quanh hậu môn.
Mụn cóc thông thường: Xuất hiện trên bàn tay và ngón tay dưới dạng những nốt sần sùi, gồ lên. Trong hầu hết các trường hợp, mụn cóc dạng này chỉ gây mất thẩm mỹ, nhưng đôi lúc cũng gây đau đớn hoặc chảy máu.
Mụn cóc Plantar: Là những mụn cứng, sần sùi, thường xuất hiện ở gót chân hoặc lòng bàn chân, gây ngứa ngáy khó chịu.
Mụn cóc phẳng: Là những nốt có đầu phẳng, hơi nhô cao. Chúng có thể xuất hiện ở bất cứ đâu. Trẻ em thường bị ở mặt, phụ nữ bị ở chân còn nam giới có xu hướng nổi ở vùng râu.

NGUYÊN NHÂN NHIỄM HPV

Nhiễm HPV xảy ra khi virus xâm nhập vào cơ thể, thường là qua vết thương hở trên da. Trong khi đó, virus HPV sinh dục lây nhiễm qua quan hệ tình dục (bao gồm quan hệ tình dục ngả âm đạo, đường hậu môn và các tiếp xúc da kề da khác ở vùng sinh dục).

Nếu bạn đang mang thai và bị nhiễm virus HPV dưới dạng mụn cóc sinh dục, em bé có nguy cơ cao bị nhiễm trùng.

Mụn cóc có tính lây lan rất mạnh. Bạn sẽ dễ lây bệnh khi tiếp xúc trực tiếp với mụn cóc hoặc chạm vào vật thể có chứa virus HPV gây ra mụn cóc.

Những yếu tố nguy cơ lây nhiễm HPV bao gồm:

Có nhiều bạn tình: Bạn càng có nhiều bạn tình, nguy cơ nhiễm HPV sinh dục của bạn càng cao. Không chỉ vậy, quan hệ tình dục với người có nhiều bạn tình cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Tuổi tác: Mụn cóc thông thường chủ yếu xảy ra ở trẻ em, còn mụn cóc sinh dục xảy ra phổ biến ở thanh thiếu niên và thanh niên.
Hệ thống miễn dịch suy yếu: Những người có hệ miễn dịch suy yếu có khả năng nhiễm HPV cao hơn. Nguyên nhân làm suy yếu hệ miễn dịch có thể do HIV/AIDS hoặc các loại thuốc ức chế miễn dịch (thường được sử dụng sau khi cấy ghép nội tạng).
Da bị tổn thương: Những vùng da bị hở hoặc có vết xước sẽ dễ phát triển mụn cóc thông thường hơn.
Có sự tiếp xúc không an toàn: Chạm vào mụn cóc của người khác hoặc không mặc đồ bảo vệ trước khi tiếp xúc với các bề mặt có chứa virus HPV – chẳng hạn như vòi hoa sen công cộng, hồ bơi – có thể làm tăng nguy cơ nhiễm HPV.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Đi khám bác sĩ lập tức nếu bạn nghi ngờ bạn hoặc bạn tình gần đây hay hiện tại của bạn phát hiện bị nhiễm HPV. Ngay cả khi không có triệu chứng phát triển, bạn có thể tìm kiếm tư vấn về việc tự kiểm tra chính mình và nên làm gì nếu nhiễm virus. Hãy tìm hiểu thêm thông tin về việc chẩn đoán nhiễm virus HPV. Nên tránh quan hệ tình dục cho đến khi bạn chắc chắn không bị nhiễm HPV để tránh lây truyền cho người khác.

HPV CÓ THỂ GÂY RA BỆNH GÌ?

Nếu bị nhiễm virus HPV mà không điều trị dứt điểm, bạn dễ gặp phải các biến chứng như:

Tổn thương miệng và đường hô hấp trên

Một số bệnh nhiễm trùng HPV gây ra các tổn thương trên lưỡi, amidan, vòm miệng, trong thanh quản và mũi.

Ung thư cổ tử cung

Gần như tất cả các trường hợp ung thư cổ tử cung đều do nhiễm virus HPV. Tuy nhiên, phải mất từ 10-20 năm hoặc lâu hơn sau khi nhiễm virus này thì ung thư cổ tử cung mới phát triển. Tiêm vắc xin phòng ngừa nhiễm HPV là cách bảo vệ bạn hữu hiệu nhất trước căn bệnh nguy hiểm này.

Các triệu chứng ung thư cổ tử cung giai đoạn đầu có thể giống với các bệnh viêm nhiễm đường sinh dục khác nên rất dễ bỏ qua. Thế nên, phụ nữ cần tầm soát bằng các xét nghiệm tế bào cổ tử cung thường xuyên để phát hiện những bất thường ở cổ tử cung có thể dẫn đến ung thư. Chuyên gia khuyến cáo phụ nữ từ 21 – 29 tuổi nên làm xét nghiệm Pap mỗi 3 năm/lần, phụ nữ 30 – 65 tuổi nên tiếp tục làm xét nghiệm Pap 3 năm/lần hoặc 5 năm/lần nếu làm xét nghiệm DNA HPV cùng lúc. Phụ nữ trên 65 tuổi có thể ngừng xét nghiệm nếu đã làm 3 xét nghiệm Pap bình thường liên tiếp hoặc 2 xét nghiệm HPV DNA và Pap không cho kết quả bất thường.

Ngoài ung thư cổ tử cung, một số loại ung thư khác có tiền căn là virus HPV bao gồm ung thư hậu môn, ung thư dương vật, ung thư âm hộ, ung thư âm đạo,…

ĐIỀU TRỊ KHI NHIỄM VIRUS HPV NHƯ THẾ NÀO?

Trong nhiều trường hợp, tình trạng nhiễm HPV sẽ tự khỏi mà không cần điều trị gì. Trên thực tế, khoảng 70 – 90% người nhiễm HPV được hệ thống miễn dịch loại bỏ virus khỏi cơ thể.

Khi cần điều trị, mục tiêu làm giảm triệu chứng bằng cách loại bỏ mụn cóc cũng như các tế bào bất thường trong cổ tử cung. Hướng điều trị thường là:

Phẫu thuật lạnh: Làm đông lạnh mụn cóc bằng nitơ lỏng.
Quy trình cắt bỏ phẫu thuật điện vòng (LEEP): Sử dụng một vòng dây đặc biệt để loại bỏ các tế bào bất thường.
Đốt điện: Đốt mụn cóc bằng dòng điện.
Liệu pháp laser: Sử dụng ánh sáng cường độ cao để tiêu diệt mụn cóc và các tế bào bất thường.
Thuốc bôi: Bôi kem thuốc trực tiếp lên mụn cóc (lưu ý không sử dụng các phương pháp điều trị mụn cóc không được kê đơn trên bộ phận sinh dục).

PHÒNG NGỪA VIRUS HPV

Sử dụng bao cao su đúng cách mỗi khi quan hệ tình dục có thể giúp giảm nguy cơ nhiễm HPV. Tuy nhiên, bao cao su không bao phủ toàn bộ da bộ phận sinh dục. Vì vậy, nó không có hiệu quả 100% trong việc bảo vệ bạn khỏi sự lây lan của HPV. Người bị mụn cóc sinh dục không nên quan hệ tình dục cho đến khi mụn cóc được loại bỏ hoàn toàn.

Một số cách khác để giảm nguy cơ nhiễm HPV gồm có:

Quan hệ tình dục an toàn, tránh việc quan hệ với nhiều bạn tình cùng lúc.
Phụ nữ nên làm xét nghiệm Pap/Thinprep/Maxprep/HPV DNA định kỳ hàng năm hoặc mỗi 3 năm để phát hiện sớm những thay đổi bất thường ở cổ tử cung – dấu hiệu tiền ung thư.
Nam và nữ nên dừng quan hệ tình dục ngay khi biết hoặc nghĩ mình mắc bệnh sùi mào gà, sau đó cần đi khám và điều trị triệt để.
Tiêm ngừa vắc xin phòng HPV: Tại Việt Nam đang lưu hành vắc xin phòng ung thư cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, các tổn thương tiền ung thư và loạn sản, mụn cóc sinh dục và bệnh lý do nhiễm virus HPV. Vắc xin được chỉ định tiêm cho nữ giới từ 9 – 26 tuổi, bất kể đã từng quan hệ tình dục hay chưa. Ngoài ra, các bé trai trong độ tuổi dậy thì cũng có thể tiêm loại vắc xin này để phòng ngừa nguy cơ nhiễm HPV dẫn tới ung thư vòm họng, ung thư miệng, lưỡi, ung thư đường sinh dục nam giới (hậu môn, dương vật,…).
Tầm soát sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm tổn thương do nhiễm virus HPV.